عالم محضر خداست حتی برای ...

یونس : 61     «وَ ما تَکُونُ فی‏ شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفیضُونَ فیهِ وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرَ إِلاَّ فی‏ کِتابٍ مُبینٍ»

[اى پیامبر!] در هیچ حالت و کارى نمى‏باشى، و هیچ بخشى از قرآن را که از سوى خداست، تلاوت نمى‏کنى، و [شما اى مردم!] هیچ کارى انجام نمى‏دهید، مگر آنکه وقتى سرگرم به آن کار هستید، گواه و شاهد شماییم. و به اندازه وزن ذره‏اى در زمین و آسمان از پروردگارت پوشیده نیست و نه کوچک‏تر از آن ذره و نه بزرگ‏تر از آن نیست، مگر آنکه در کتابى روشن ثبت است‏.

ترجمه تفسیر المیزان    ج‏10    128   

در آیه مورد بحث با اینکه جمله‏" وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ" تمامى اعمال رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را شامل بود، مع ذلک تنها بر یکى از اعمال آن جناب انگشت گذاشته شده و آن مساله" تلاوت قرآن" است، و این به منظور اشاره به اهمیت این عمل و عنایت بیشتر به آن است.

در این آیه دو نکته به چشم مى‏خورد، اول اینکه در موعظه به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و به امّتش تشدید شده، و دوم اینکه آنچه از قرآن که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) براى مردم مى‏خوانده به وحى الهى بوده و کلام خداى تعالى نه دستخوش تغییر مى‏شود و نه باطل در آن راه مى‏یابد، نه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در گرفتن آن وحى دچار اشتباه مى‏شود و نه در تلاوت آن براى مردم، و بنا بر این مضمون آیه شریفه نزدیک به مضمون آیه زیر است که مى‏فرماید:" عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلى‏ غَیْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى‏ مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً لِیَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ". و چون عمل زشتى مرتکب مى‏شوند (در پاسخ کسى که مى‏پرسد: چرا چنین مى‏کنید؟) مى‏گویند: پدران خود را بر این رسم یافتیم، و خدا هم همین طور دستورمان داده." سوره اعراف، آیه 28

 [سلطنت و احاطه تام الهى بر اعمال بشر، شهادت و علمى است کامل و فراگیرنده همه اعمال از همه خلائق حتFى پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله)]

و به هر حال، تحول مذکور در خطاب آیه براى این است که اشاره کند به اینکه سلطنت و احاطه تام الهى که بر اعمال واقع مى‏شود، شهادت و علمى است به کامل‏ترین وجهش، و شهادت و علمى است بر کل اعمال و بر همه جهات اعمال، و احدى از خلائق از آن مستثناء نیست، نه هیچ پیامبرى، نه هیچ مؤمنى و نه هیچ مشرکى، شهادت و علمى است که هیچ عملى از اعمال نیز از آن مستثناء نیست، پس مبادا کسى توهم کند که از اعمال رسول خدا (صلی الله علیه و آله) چیزى بر خداى تعالى پوشیده مى‏ماند و در روز قیامت به حساب اعمال آن جناب رسیدگى نمى‏شود، نه، شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هم باید همین اعتقاد را در باره پروردگارش داشته و مراقب اعمال خود باشد.